"Skomplikowana postać. Z jednej strony może być przykładem zawrotnej kariery kobiety w niezwykle trudnych czasach, z drugiej – nieosiągniętego szczęścia w prywatnym życiu. Bardzo dumna i pokorna jednocześnie. Obsesyjnie skoncentrowana na pracy, perfekcjonistka, z trudem oddająca innym kontrolę. Apodyktyczna. Trudna w codziennym życiu. Szczerze mówiąc, im więcej się o niej dowiadywałam, tym bardziej współczułam jej mężowi, Piotrowi. Myślę, że Maria rządziła w tym związku, i to musiało być niełatwe".
Magdalena Niedźwiedzka, autorka powieści Maria Skłodowska-Curie w rozmowie z Gazetą Wyborczą.
Portret Marii
Skłodowskiej-Curie
Biografia
Wybitna fizyczka i chemiczka polska, żyjąca i pracująca we Francji, pierwsza kobieta będąca profesorem Sorbony, współtwórczyni nauk o promieniotwórczości, autorka pionierskich prac z fizyki i chemii jądrowej, jedyna osoba która otrzymała dwa razy nagrodę Nobla i jednocześnie matka innej noblistki Ireny Joliot-Curie (lauratka z 1935 roku), jedyna kobieta pochowana we francuskim Panteonie. Najprawdopodobniej najsłynniejsza kobieta naukwiec na świecie.
Maria Skłodowska urodziła się 7 listopada 1867 w kamienicy przy ulicy Freta 16 w Warszawie. Pochodziła z rodziny o szlacheckich korzeniach. Rodzice porzucili majątek ziemski i przeprowadzili się do Warszawy, gdzie oboje zajmowali się pracą pedagogiczną. Ojciec był nauczycielem matematyki, fizyki i chemii, matka dyrektorką najlepszej ówczesnej warszawskiej pensji dla dziewcząt u zbiegu ulic Królewskiej i Marszałkowskiej.
W biografii swojej matki Ewa Curie przytoczyła taką oto rodzinną anegdotę: starsza siostra Marii Bronisława, uczyła się przy niej abecadła. Któregoś dnia usiadła ojcu na kolanach i niezdarnie zaczęła czytać na głos elementarz. Zniecierpliwiona dukaniem siostry, czteroletnia Maria, wzięła od niej książkę i zaczęła płynnie czytać wprawiając tym w osłupienie wszystkich obecnych. Regularną naukę na pensji rozpoczęła, jak na owe czasy bardzo wcześnie, bo w wieku sześciu lat. Po jej ukończeniu wstąpiła do Żeńskiej Szkoły Rządowej. Była to jedyna placówka umożliwiająca zdobycie patentu nauczycielskiego. Czytaj więcej
Atmosfera, w której wyrosła przyszła wielka uczona była rodzinna i bardzo serdeczna, jednak Maria nigdy nawet nie mogła pocałować matki, gdyż pani Bronisława Skłodowska w okresie kiedy spodziewała się przyjścia na świat Marii zachorowała na gruźlicę. Choroba ta była wówczas bardzo groźna i właściwie nieuleczalna, a obawa przed zakażeniem ograniczała kontakty z dziećmi. Czytaj więcej
Dom rodzinny Marii Skłodowskiej
biograficzne muzeum laureatki nagrody Nobla
W młodości uczęszczała na wykłady tzw. Uniwersytetu Latającego, stworzonego w Warszawie z myślą o młodych Polkach, które jako kobiety nie mogły wówczas legalnie studiować. Program Uniwersytetu Latającego obejmował nauki społeczne, filozoficzno-historyczne, pedagogiczne i matematyczno – przyrodnicze. Fizyka i chemia były prowadzone na wysokim poziomie. Maria interesowała się również literaturą. Pisała wiersze, a także czytała w oryginale utwory poetów francuskich, rosyjskich i niemieckich. Przygotowywała się do studiów, korzystając ze znanych wówczas opracowań, takich jak np. Podręcznik zasad fizyki A. Daniella, przetłumaczony przez jej kuzyna Józefa J. Boguskiego, kandydata nauk przyrodniczych (odpowiednik stopnia doktora habilitowanego), który był asystentem D. Mendelejewa na Uniwersytecie Petersburski. Czytaj więcej
W młodości uczęszczała na wykłady tzw. Uniwersytetu Latającego, stworzonego w Warszawie z myślą o młodych Polkach, które jako kobiety nie mogły wówczas legalnie studiować. Program Uniwersytetu Latającego obejmował nauki społeczne, filozoficzno-historyczne, pedagogiczne i matematyczno – przyrodnicze. Fizyka i chemia były prowadzone na wysokim poziomie. Maria interesowała się również literaturą. Pisała wiersze, a także czytała w oryginale utwory poetów francuskich, rosyjskich i niemieckich. Przygotowywała się do studiów, korzystając ze znanych wówczas opracowań, takich jak np. Podręcznik zasad fizyki A. Daniella, przetłumaczony przez jej kuzyna Józefa J. Boguskiego, kandydata nauk przyrodniczych (odpowiednik stopnia doktora habilitowanego), który był asystentem D. Mendelejewa na Uniwersytecie Petersburski. Czytaj więcej
Pierwsza samodzielna praca Marii Curie-Skłodowskiej na temat promieniotwórczości (nazwa została przez nią zaproponowana) to zerwanie z praktykami ówczesnych badaczy nowych promieni. Po pierwsze, Maria Curie-Skłodowska użyła do badań precyzyjnego i czułego elektrometru zamiast metody fotograficznej, która ze względu na jakość ówczesnych klisz dawała tylko wyniki jakościowe, niepowtarzalne i często błędne. Po drugie, postanowiła zbadać dostępne minerały, skały i inne substancje. Czytaj więcej
Karta tytułowa pracy doktorskiej Marii Skłodowskiej-Curie z 1903
Maria Skłodowska-Curie. Biografia
źródło: https://www.youtube.com/watch?v=EieJuv-2uuY#action=share
Tego nie wiedziałeś o M. Skłodowskiej-Curie
Prócz działalności naukowej Maria Curie-Skłodowska prowadziła szeroką działalność organizacyjną i społeczną. Współpracowała przy tworzeniu Pracowni Radiologicznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W wyniku jej usilnych starań w 1912 r. rozpoczęto budowę Instytutu Radowego w Paryżu, w którym zorganizowała dział badań nad fizycznymi i chemicznymi właściwościami ciał promieniotwórczych oraz zapoczątkowała dział biologiczny.
Podczas I wojny światowej zorganizowała, jako kierowniczka służby rentgenowskiej ministerstwa spraw wojskowych, około 200 nowych lub ulepszonych stacji radiologicznych oraz wyposażyła we własnym laboratorium i przekazała armii 20 ruchomych ambulansów rentgenowskich. Dzięki jej inicjatywie w szkole pielęgniarek w Paryżu utworzono pierwszy we Francji wydział radiologiczny (1916). Więcej zobacz tutaj
W 1903 roku Uniwersytet Paryski nadał Marii Skłodowskiej-Curietytuł doktora nauk fizycznych z adnotacją très honorable (summa cum laude). W grudniu tegoż roku otrzymuje wraz z mężem Piotrem Nagrodę Nobla, którą dzielili z H. Becqurelem. Była to jedna z pierwszych Nagród Nobla w dziedzinie fizyki, a zarazem pierwsza, w której wyróżniono przedstawiciela narodowości polskiej. Czytaj więcej
Listy sióstr Bronisławy i Marii
źródło: http://www.muzeum-msc.pl/images/KalendariumMSC/kalendarium_msc_marzec.pdf
Maria i Piotr Curie
Maria Skłodowska poznała Piotra Curie zanim jeszcze ten został profesorem. W ciągu wielu tygodni i miesięcy ich znajomość zmieniła się w przyjaźń, następnie w miłość. Piotr uległ czarowi Marii i zaproponował jej małżeństwo. Maria wielokrotnie odrzucała jego oświadczyny, gdyż zamierzała wrócić do kraju i tam pracować dla dobra ojczyzny. Poza tym mimo swej sympatii do Piotra nie chciała wychodzić za obcokrajowca. W 1894 r. Maria wróciła do Warszawy. W kraju nie mogła jednak znaleźć placówki, w której mogłaby prowadzić badania naukowe. Powróciła więc do Paryża, gdzie jeszcze przez szereg miesięcy broniła się przed oświadczynami Piotra. Ostatecznie jednak skapitulowała i 25 lipca 1895 r. wyszła za niego za mąż. Uroczystość przebiegała wbrew powszechnie przyjętym zwyczajom – nie było nawet obrączek, a podróż poślubną odbyli państwo Curie na rowerach otrzymanych w prezencie ślubnym. (...) Po przyznaniu Nagrody Nobla posypały się inne wyróżnienia. Słynną Polkę ceniono w szczególności w ojczyźnie. W roku 1911 Warszawskie Towarzystwo Naukowe uczyniło Marię swym członkiem honorowym, w maju 1912 r. do Paryża przybyła delegacja z Warszawy. Uczestniczący w niej Henryk Sienkiewicz prosił Marię w imieniu społeczeństwa polskiego o powrót do kraju. Nie mogła tego jednak uczynić z wielu powodów, jednym z nich było to, że od pewnego czasu prasa francuska obrzucała ją błotem jako „przeklętą cudzoziemką”, „fatalną studentkę przybyłą z Polski”. Prasa antysemicka pytała, czy ta Polka nie ma przypadkiem w żyłach krwi żydowskiej.
Niezwykle ważną rolę odegrała Maria Skłodowska – Curie podczas I wojny światowej, zorganizowała bowiem wraz ze swoją córką Ireną - Francuską Wojskową Służbę Radiologiczną, która uratowała życie tysięcy ludzi na froncie we Francji i Belgii. Po wojnie wspierała rozwój nauki polskiej – w 1925 r. wzięła udział w uroczystości położenia kamienia węgielnego pod gmach mającego powstać w Warszawie Instytutu Radowego.
Czytaj więcej
W czwartek, 19 kwietnia 1906 Pierre Curie wracając z zebrania Stowarzyszenia Profesorów Wydziałów Nauk Ścisłych zginął potrącony przez konny wóz ciężarowy; miał wtedy 47 lat. Zrozpaczona Maria przez rok prowadziła tzw. „Dziennik żałobny”, w którym opisywała ból, żal i pustkę, jaka jej pozostała po śmierci ukochanego męża, przyjaciela, towarzysza. W maju 1906, 38-letnia Maria dostała katedrę fizyki po mężu. Pierwszy wykład prowadziła 5 listopada 1906. Została tym samym pierwszą kobietą profesorem na paryskiej Sorbonie. Czytaj więcej
W pracowni
źródło: http://historia_kobiet.w.interia.pl/por/maria-s-c.jpg
I Wojna Światowa
Gdy 1 sierpnia 1914 wybuchła I wojna światowa, siedemnastoletnia Irène i dziesięcioletnia Ève przebywały z dala od Paryża i matki. Były na wakacjach w l’Arcouest pod opieką przyjaciół Marii. Maria Skłodowska-Curie pozostała w Paryżu, by strzec Instytutu Radowego i próbki radu. Rząd ogłosił, że rad znajdujący się w Instytucie Radowym stanowi dobro narodowe i należy go ochronić. Uczona wywiozła rad na czas wojny do Bordeaux. Maria nie mogąc służyć Polsce, postanowiła służyć Francji. Zebrała aparaty rentgenowskie z paryskich pracowni i zorganizowała specjalne samochody z aparaturą tzw. „małe Curie”, były to pionierskie działania badań lekarskich, diagnostyki zdrowia. Dzięki jej pracy i wytrwałości można było wykonywać zdjęcia rentgenowskie w polowych warunkach, bardzo często w pobliżu ostrzału. Marii towarzyszyła Irène, która razem z matką szkoliła techników radiologów. Ta działalność obu pań Curie uratowała wielu żołnierzy od pewnej śmierci. W lipcu 1916, jako jedna z pierwszych kobiet, uzyskała prawo jazdy, by móc prowadzić samochód. Czytaj więcej
W 1921 roku, dzięki amerykańskiej dziennikarce Marie Mattingley-Moloney, redaktorce pisma "The Delineator", wyjechała z córkami do USA, tam spotykała się z prezydentem Warrenem G. Hardingiem. Otrzymała wtedy w prezencie od amerykańskich kobiet gram radu zamknięty w szkatułce, do której złoty kluczyk wręczył jej prezydent Harding. W 1922 roku Maria pracowała na rzecz Międzynarodowej Komisji Współpracy Intelektualnej w Genewie, została też członkinią Akademii Medycyny (...). W 1929 roku po raz kolejny Maria odwiedziła USA. Przez kilka dni mieszkała w Białym Domu. Pod opieką Owena D. Younga zwiedzała Uniwersytet św. Wawrzyńca i brała udział w jubileuszu Edisona.
Przyjechała znowu do Polski w 1932 roku na otwarcie Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, powstałego dzieki składkom całego społeczeństwa, pierwszą dyrektorką została jej siostra Bronisława Dłuska. Wzięła także udział w inauguracji szpitala należącego do Instytutu. W czasie tego pobytu ofiarowała 1 gram radu dla potrzeb leczniczych, a pieniądze na cenny dar o wartości około 80.000$ zebrała wśród kobiet z amerykańskiej Polonii w czasie pobytu w Ameryce w 1929 roku. Instytut do II wojny światowej prowadził zarówno działalność leczniczą jak i naukową. W 1933 prowadziła ostatnie wykłady na Sorbonie. W 1934 roku zaczęły wyraźnie występować u niej objawy anemii złośliwej (białaczki). Zmarła 4 lipca 1934 roku w sanatorium Sancellemoz w Sabaudii na skutek choroby spowodowanej długoletnią pracą z substancjami promieniotwórczymi, była pierwszą ofiarą radioaktywności. Pochowano ją w Sceaux pod Paryżem, obok męża. W 1995 doczesne szczątki Piotra i Marii przeniesiono do paryskiego Panteonu (gdzie juz od dawna spoczywał Paul Langevin).
Wyrazem uznania świata dla osiągnięć wielkiej uczonej były liczne nagrody i odznaczenia, doktoraty honorowe wielu wyższych uczelni i członkostwa honorowe wielu towarzystw naukowych. Prace Marii Skłodowskiej-Curie stanowiły punkt wyjścia do zrozumienia budowy materii i odkrycia energii jądrowej.
W 1938 r. ukazała się drukiem we Francji opracowana przez Ewę Curie biografia jej matki, miała ona także kilkanaście wydań w Polsce. Czytaj więcej