AUTYZM I ZESPÓŁ ASPERGERA
spe
SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNE
W 2008 roku Zespół Ekspertów ds. Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych, powołany przez Ministra Edukacji Narodowej opracował dwie definicje dotyczące specjalnych potrzeb rozwojowych (SPR) i edukacyjnych (SPE), które brzmią:
-
Dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi to te, u których stwierdza się spektrum objawów utrudniających lub uniemożliwiających funkcjonowanie: ruchowe, sensoryczne, poznawcze, w zakresie komunikacji, emocjonalno-społeczne i/lub psychiczne, wpływających na jakość życia i pełnienie ról społecznych teraz i/lub w przyszłości.
-
Dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi to te, u których stwierdza się zagrożenie niepełnosprawnością, wszelkie dysfunkcje, dysharmonie lub niesprawności mogące mieć negatywny wpływ na dalszy rozwój.
„Spektrum (autyzmu) jest długie i szerokie, i wszyscy się na nim znajdujemy. Kiedy się w to uwierzy, łatwo zobaczyć, ile mamy ze sobą wspólnego.”
Lisa Genova „Kochając syna”
Autyzm to przypadłość, która zaliczana jest do grupy symptomów zwanych wycofaniem, czyli unikaniem kontaktu ze światem zewnętrznym – z ludźmi i otoczeniem. Uważa się, że jest to zaburzenie dotyczące mózgu, mogące mieć podłoże genetyczne. Jednak mimo zidentyfikowania wielu czynników zwiększających ryzyko wystąpienia autyzmu, jego przyczyna nie została dotąd w pełni poznana.
CO TO JEST AUTYZM
Autyzm jest zaburzeniem o charakterze neurologicznym, dotyczącym mózgu
i mającym najczęściej podłoże genetyczne. Pierwsze objawy ujawniają się już na etapie okresu dziecięcego i trwają tak naprawdę do końca życia. Autyzm cechuje brak reakcji ze strony dziecka na polecenia, brak zabawy z rówieśnikami, trudności z wyrażaniem emocji czy porozumiewaniem się zarówno za pomocą gestów jak i mowy. Często zachowanie autystycznego dziecka odbieramy jako dziwne. Zaburzenie to ma wiele odmian, zdarza się, że dziecko po prostu się wolniej rozwija - co często mylone jest właśnie
z autyzmem. Mimo że istnieje wiele czynników zwiększających ryzyko autyzmu, nadal nie są znane konkretne przyczyny powstawania.
„Asperger to nie choroba. To sposób bycia. Nie ma na to lekarstwa, bo nie ma na takowe zapotrzebowania. Jest natomiast zapotrzebowanie na wiedzę i adaptację, ze strony dzieci z Aspergerem, ich rodzin i przyjaciół.”
ZESPÓŁ ASPERGERA
Zespół Aspergera (ang. Asperger's Syndrome – AS) jest różnie określany przez specjalistów. Jedna z definicji traktuje go jako zaburzenie rozwoju mieszczące się w spektrum autyzmu, inna – jako odmienny styl poznawczy. Z kolei klasyfikacje DSM-IV oraz ICD-10 zaliczają AS do grupy całościowych zaburzeń rozwojowych. Szacunki oficjalne podają, że zespół Aspergera dotyczy jedną na dwieście osób, jednak wielu lekarzy uważa, że raczej powinno się mówić o jednej na sto. Charakterystyczne cechy AS to upośledzenie komunikacji słownej i pozasłownej, awersja wobec zmian, trudności w interakcjach społecznych czy specyficzne zainteresowania przyjmujące formę obsesji (np. medycyna, technologia, matematyka). Co ciekawe, zespół Aspergera występuje niemal wyłącznie u mężczyzn, kobiety z AS są rzadkością.
Dr Tony Attwood, australijski specjalista od Aspergera, uważa, że osoba z AS ma inny zestaw priorytetów niż większość ludzi, a zaspokojenie potrzeb społecznych czy emocjonalnych innych jest raczej daleko na tej liście. Aspergerowcy nie umieją rozpoznawać emocji, brak jest u nich łączności między uczuciami i przeżyciami, a intelektem regulującym emocjonalny kontekst. Osoba z Aspergerem nie potrafi także interpretować zachowania czy emocji innych – nie rozpoznaje pozawerbalnych wskazówek, nie umie poruszać się w określonych kontekstach. W związku z tym ludzie z AS mogą mieć trudności w nawiązywaniu relacji interpersonalnych, a bardziej niż do innych osób przywiązują się do czynności traktowanych rytualnie. Osoby z zespołem Aspergera generalnie nie wykazują empatii w relacjach z innymi, są egocentryczne. Interesują się często wąską dziedziną, którą traktują niezwykle obsesyjnie, często kosztem innych dziedzin, co jest szczególnie widoczne w wieku szkolnym. Mają tendencję do porządkowania otoczenia, lubią organizację, nie lubią zmian. Cechując się często bardzo wysoką inteligencją i ponadprzeciętnymi zdolnościami, jak np. niezwykłą pamięcią do dat, faktów, liczb czy postaci. Osoby z zespołem Aspergera mogą zrobić karierę jako inżynierowie, naukowcy czy analitycy.